رضایت منابع انسانی نکته‌ای است که باید همیشه جدی گرفته شود. کارمندان راضی برای موفقیت هر شرکتی حیاتی هستند. یک سازمان یا شرکت باید این اطمینان را حاصل کند که کارمندان خوشحال و راضی دارد و میزان این رضایت در حدی باشد که رقبا نتوانند این کارمندان مستعد را جذب خود کنند. اما برای رسیدن به رضایت، باید سنجه‌هایی داشته باشید تا بتوانید آن را اندازه گیری کنید.
در این مقاله علاوه بر بیان دلایل اهمیت پیگیری رضایت کارکنان، نحوه اندازه‌گیری رضایت شغلی را توضیح داده‌ایم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
رضایت شغلی کارکنان چیست؟
رضایت شغلی کارکنان به سطح رضایتمندی کارمند از شغل و محل کار و همچنین نگرشی که نسبت به شرکت خود احساس می‌کند، اشاره دارد.
رضایتمندی کارکنان یکی از معیارهای اصلی ارزیابی احساسات کلی محیط کار در نظر گرفته می‌شود. اندازه‌گیری رضایت کارکنان، تعیین نیازها و انگیزه‌های آنها و همچنین چگونگی تاثیر مدیران بر این رضایت می‌تواند به رشد منابع انسانی و شرکت کمک کند.
اما چه عواملی بر میزان رضایت شغلی تاثیر می‌گذارد؟
طبق تحقیقی که Glassdoor در زمینه منابع انسانی سازمان داشته سه عامل اصلی برای نظریه رضایت شغلی وجود دارد که عبارتند از ارزش‌های یک شرکت، کارآمدی رهبران ارشد یک سازمان و فرصت‌های شغلی. پس از این سه مورد، پاداش، چشم انداز تجاری یک شرکت و تعادل بین زندگی و کار در درجه بعدی تاثیر گذاری بر رضایت شغلی قرار داشتند.
اثرات مثبت رضایت شغلی
ممکن است یک ایده کلی در مورد شرکت و سازمانی که می‌خواهید، داشته باشید. اما اگر دید کاملی از توانایی‌ها و شرایط شرکت نداشته باشید نمی‌توانید تصمیم بگیرد که چه روند کاری را پیش بگیرید و در صورتی که از مسیر اصلی خارج شدید نمی‌توانید مسیر درست را پیدا کنید.
این مساله در مورد رضایتمندی کارکنان هم صدق می‌کند. اگر از میزان رضایت آنها بی اطلاع باشید، دور شدن از روندهای منفی غیر ممکن خواهد بود. اگر کارکنان رضایت شغلی نداشته باشند از مسیر اصلی سازمان دور خواهند شد و به تعهد خود پایبند نخواهند بود.
اگر بخواهیم عمیق‌تر به این موضوع بپردازیم می‌توان گفت که سه دلیل وجود دارد که باعث می‌شود سنجش رضایت و عدم رضایت کارمندان اهمیت پیدا کند.
رضایت شغلی بخش اساسی موفقیت در کسب و کار است
شرکت‌هایی که کارکنان آنها انگیزه و رضایت کافی برای مشارکت دارند شانس بیشتری برای عملکرد بهتر در برابر رقبای خود خواهند داشت. اثبات اینکه رضایت شغلی مستقیماً باعث بالا رفتن بهره‌وری بالاتر می‌شود دشوار است اما تحقیقات نشان داده که یک همبستگی بین آنها وجود دارد.
مطالعات نشان داده که کارمندان خوشحال بهره‌وری بیشتری دارند. آنها تأثیر مثبت بر وفاداری و سودآوری مشتری‌ها خواهند داشت. یعنی علاوه بر میزان بهره‌وری کلی شرکت این رضایت شغلی می‌تواند میزان مشتریان را هم افزایش دهد.
رضایت شغلی سبب حفظ کارکنان می‌شود
وقتی کارمندان با جدیت مشغول به کار هستند یعنی به شرکت در رسیدن به اهداف خود متعهد هستند. آنها در کار دائماً به دنبال راه‌هایی برای پیشرفت هستند. اما این مساله تا زمانی دوام خواهد داشت که کارمند احساس رضایت شغلی داشته باشد. کارمندان راضی احتمالاً مدت طولانی در شرکت شما خواهند ماند.
بر اساس گزارش TINYpulse در سال ۲۰۱۹ حفظ کارمندان با بحران روبرو است و وفاداری از طرف آنها به سختی حاصل می‌شود. اما آنچه سبب نگه داشتن این کارکنان در شرکت خواهد شد، سیاست‌های شرکت است. مطمئنا کارمندان، شغلی با درآمد کم را کنار گذاشته و دنبال درآمد بیشتر خواهند بود مگر اینکه سیاست‌های شرکت سبب رضایت شغلی آنها شده و مانع از ترک کار آنها شود.
مدیران نقش اساسی در ایجاد رضایت شغلی دارند. مدیرانی که حجم کار کارمندانشان را به درستی مدیریت، و به طور مرتب خوب کار کردن آنها را تایید می‌کنند، سبب حفظ کارکنان در شرکت خواهند شد.
رضایت شغلی منجر به تعامل کارکنان می‌شود
رضایت بیشتر در کار می‌تواند مسیر طبیعی را برای دستیابی به سطوح بالاتر مشارکت هموار کند. تعداد کمی از افراد وقتی ناراضی هستند می‌توانند با انگیزه و بازدهی بالا باقی بمانند. بهبود رضایت شغلی یکی از اولین قدم‌های افزایش مشارکت است.
وقتی کارمندان در کارها مشارکت می‌کنند، فرهنگ قوی شرکت، وفاداری بیشتر و افزایش بهره‌وری را پرورش می‌دهد. کارمندان متعهد نه تنها در نقش‌های روزمره، بلکه در موفقیت طولانی مدت شرکت نیز مؤثرند. آنها ایده‌های ابتکاری به ارمغان می‌آورند که بیش از حد انتظار است.
بنابراین، اندازه‌گیری رضایت شغلی فواید زیادی دارد. اما چطور میزان رضایت شغلی کارکنان را بررسی کنیم؟
سنجش رضایت شغلی تنها این‌گونه نیست که از آنها بپرسید آیا از کار کردن در این شرکت لذت می‌برید یا خیر. بلکه این بررسی از روز اول آغاز می‌شود و شامل فهمیدن این است که آنها چه کسانی هستند و اهداف آنها چقدر همسو با شرکت است. همچنین ابزار مناسب برای درک داده‌ها و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک نیاز است.
روش‌های سنجش رضایت شغلی
به طور سنتی این بررسی‌ها توسط نظرسنجی‌ها و بررسی‌های سالانه انجام می‌شود اما لازم است تا روش‌های جدیدتری به کار گرفته شود. به طور کلی سنجش رضایت شغلی به روش‌های زیر انجام می‌شود.
رتبه‌بندی واحد جهانی (Single Global Rating)
روش رتبه‌بندی واحد و جهانی چیزی بیش از این نیست که از افراد بخواهید به یک سوال پاسخ دهند. مانند: با در نظر گرفتن تمام موارد، چقدر از شغل خود راضی هستید؟
اما پرسیدن رو در رو کمی مسئله ساز است. کارمندان باید به اندازه کافی احساس امنیت کنند تا صادقانه جواب دهند. حتی اگر رابطه خوبی با آنها وجود داشته باشید، ممکن است آنها برای گفتن حقیقت با مدیران رودربایستی کنند.
امتیاز کلی (Summation Score)
این روش عناصر اصلی یک شغل را شناسایی کرده و احساسات کارمند را درباره هر یک از آنها جویا می‌شود. عناصری مانند ماهیت کار، نظارت، حقوق فعلی، فرصت‌های ارتقا و ارتباط با همکاران. در امتیاز کلی بسیاری از محققان از روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری رضایت شغلی استفاده کردند.
شاخص توصیف شغل (Job Descriptive Index)
این روش در سال ۱۹۶۹، توسط اسمیت، کندال و هولین ساخته شد. ۷۲ آیتم در این شاخص پنج جنبه را ارزیابی می‌کنند که شامل: کار، دستمزد، پیشرفت، نظارت و همکاران است.
رضایت شغلی جهانی (Global Job Satisfaction)
در سال ۱۹۷۹، Warr، Cook و Wall این معیار را تهیه کردند که شامل ۱۵ ماده برای تعیین رضایت کلی شغلی است. از دو خرده مقیاس برای جنبه‌های اصلی و فرعی کار استفاده می‌شود. بخش فرعی دارای هشت مورد و اصلی دارای هفت مورد است.
رضایت شغلی نسبت به انتظارات (Job Satisfaction Relative to Expectations)
باکاراچ، بامبرگر و کانلی این روش را توسعه دادند که میزان همبستگی شغل و انتظارات کارکنان را ارزیابی می‌کند. تعیین اینکه چگونه شغل باعث ایجاد تعارض در نقش می‌شود یا ابهامات نقش می‌تواند مانع از برآورده شدن انتظارات شغلی یک کارمند شود، بسیار موثر است.
پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا (Minnesota Satisfaction Questionnaire)
این مدل از پرسشنامه استاندار رضایت شغلی شامل ۱۰۰ سوال مبتنی بر ۲۰ خرده مقیاس تشکیل شده است که رضایت از توانایی، کارایی، موفقیت، فعالیت، پیشرفت، اقتدار، سیاست‌های شرکت، پاداش، همکاران، خلاقیت، استقلال، ارزش‌های اخلاقی، شناخت، مسئولیت، امنیت، خدمات اجتماعی، موقعیت اجتماعی، نظارت بر روابط انسانی، نظارت بر تنوع فنی و شرایط کار را اندازه‌گیری می‌کند.
نظرسنجی رضایت شغلی (Job Satisfaction Survey)
این مورد توسط Spector ساخته شده و شامل ۳۶ مورد بر اساس نه فاکتور رضایت است. این فاکتور های رضایت شغلی شامل حقوق، پیشرفت، نظارت، مزایا، پاداش مشروط، همکاران، ماهیت کار و ارتباطات است.
هنگام طراحی پرسشنامه سنجش رضایت شغلی کارکنان باید اطمینان حاصل کنید که سوالات مطرح شده به راحتی قابل درک باشد. از سوالات چند گزینه‌ای و پاسخ آزاد می‌توان در طراحی سوالات استفاده کرد تا داده‌های کمی و کیفی به دست آید. تعداد سوالات باید به اندازه کافی باشند تا نتایج مورد نظر حاصل شود ولی نه آن‌قدر که کارمندان حوصله تکمیل نظرسنجی را نداشته باشند.
در ادامه چند نمونه سوال وجود که باید در نظرسنجی باشد، آورده شده‌اند.
- آیا از فرصت‌های رشد موجود در شرکت راضی هستید؟ (از ۱ تا ۱۰ امتیاز دهید)
- آیا به نظرتان به دلیل تعهد نسبت به کارتان پاداش کافی دریافت کرده‌اید؟ (از ۱ تا ۱۰ امتیاز دهید)
- آیا از عضویت در تیم خود لذت می‌برید؟ (از ۱ تا ۱۰ امتیاز دهید)
- آیا تیم شما پشتیبانی مورد نیازتان در محل کار را فراهم می‌کند؟ (از ۱ تا ۱۰ امتیاز دهید)
- فکر می‌کنید تیم شما به وقت شخصی شما احترام می‌گذارد؟ (از ۱ تا ۱۰ امتیاز دهید)
- فکر می‌کنید کار بین اعضای تیم شما به طور مساوی توزیع شده است؟ (از ۱ تا ۱۰ امتیاز دهید)
- اگر در محل کار با مسئله‌ای روبرو شدید، آیا می‌دانید برای یافتن راه حل باید با چه کسی تماس بگیرید؟ (پاسخ باز)
- هر چند وقت یکبار احساس استرس در محل کار می‌کنید؟ (پاسخ باز)
- چگونه توزیع کار را بهبود می‌بخشید؟ (پاسخ باز)
شاخص رضایتمندی کارکنان (Employee Satisfaction Index)
این شاخص شامل شش فاکتور تعیین کننده رضایت کلی شغلی است. این موارد کار، نظارت، همکاران، حقوق، فرصت‌های ارتقا و شغل است.
با استفاده از سه سوال زیر می‌توانید این شاخص را تعیین کنید:
- چقدر از محل کار خود راضی هستید؟
- محل کار شما چقدر انتظارات شما را برآورده می‌کند؟
- محل کار شما چقدر به شغل ایده‌آل شما نزدیک است؟
کارمندان به هر سه سوال در مقیاس ۱ تا ۱۰ پاسخ می‌دهند. سپس ESI را به صورت زیر محاسبه می‌شود:
نظرسنجی شناخت شغلی (Job Diagnostic Survey)
هاکمن و اولدهام این نظرسنجی را تهیه کردند که جنبه‌های کلی و خاص رضایت شغلی را اندازه‌گیری می‌کند. سه بعد کلی رضایت شغلی شامل رضایت عمومی، انگیزه کار درون گروهی و رضایت از پیشرفت وجود دارد که در یک اندازه‌گیری واحد ترکیب می‌شوند. شاخص های رضایت شغلی که در این بررسی سنجیده می‌شود شامل امنیت، پاداش، همکاران و نظارت است.
پیشنهاد مطالعه : شاخص های جذب و استخدام
وظایف مدیران پس از سنجش رضایتمندی کارکنان
پس از سنجش رضایت شغلی کارکنان لازم است اطلاعات به دست آمده مورد بررسی و پردازش قرار گیرند. این داده‌ها نتایج کلی از میزان رضایتمندی کارکنان را در زمینه‌های مختلف بیان کرده و کمک می‌کند تا مواردی را که به روحیه و رضایت شغلی کارکنان آسیب می‌رساند، شناسایی شوند. یک مدیر کاردان با بررسی این نتایج نسبت به تغییر و بهبود شرایط کاری کارکنان تلاش می‌کند تا بتواند میزان رضایت آنها را افزایش دهد.
به طور مثال شما به عنوان مدیر شاید لازم باشد تا پس از ارزیابی رضایت شغلی:
- مشکلات مربوط به وظایف، فرایندها و عملیات را حذف یا حل کنید.
- ارگونومی محل کار را بهبود ببخشید.
- به کارکنان خود کمک کنید تا سلامت بمانند.
- انعطاف پذیری را به برنامه‌های محل کار اضافه کنید.
- تعادل کار و زندگی را تقویت و حمایت کنید.
- وظایف و نقش‌ها را با وضوح بیشتری مشخص کنید.
- به کارمندان اجازه دهید در تصمیم‌گیری شرکت کنند.
- روابط اجتماعی در کار را بهبود ببخشید و فرصت‌هایی را برای پرورش این روابط ایجاد کنید.
- تحسین، تشخیص و پاداش دادن به سخت کوشی را فراموش نکنید.
- فرصت‌هایی برای پیشرفت و رشد حرفه‌ای کارمندان فراهم کنید.
رضایت شغلی بالای کارمندان منجر به عملکرد بهتر آنها و سودآوری بیشتر شرکت می‌شود. اندازه‌گیری رضایت کارمندان سبب پیشرفت کسب و کار خواهد شد و همچنین محیطی را پرورش می‌دهد که کارمندان می‌توانند فراتر از رضایت فقط به سمت مشارکت فعال بروند.
بسیاری از سازمان‌ها در اندازه‌گیری دقیق رضایت شغلی با چالش‌هایی روبرو هستند، زیرا تعریف رضایت می‌تواند در میان افراد مختلف یک سازمان متفاوت باشد. اما با استفاده از روش‌های درست سنجش رضایت شغلی که بعضی از آنها در این مقاله بیان شدند می‌توان به بهترین نتایج رسید.
شما برای اندازه‌گیری رضایت کارکنان در شرکت خود چه اقداماتی انجام داده‌اید؟ روش مورد علاقه شما برای استفاده چیست؟ خوشحال می‌شویم تجارب خودتان را در کامنت، با ما در میان بگذارید.
ثبت ديدگاه