بازاریابی بخش حیاتی یک کسب و کار موفق است. موفقیت در بازاریابی به سه مولفه بستگی دارد. استراتژی پیشرفت، برنامه قوی و داشتن تیم کارآمد مولفه‌هایی هستند که سبب موفقیت شما در تجارت می‌شوند. در این بین سازماندهی تیم بازاریابی به طور قابل توجهی بر توانایی سازمان در رسیدن به اهداف تأثیر می‌گذارد.
روش‌های مختلفی برای ایجاد چارت سازمانی واحد بازاریابی وجود دارد که انتخاب ساختار ایده‌آل و اعضای مناسب برای این چارت سبب رسیدن به اهداف و کسب موفقیت می‌شود. ایده‌آل‌ترین چارت سازمانی تصمیم‌گیری را بهبود می‌بخشد و عملیات بازاریابی را ساده می‌کند و سبب می‌شود همه بتوانند نقش خود را به بهترین شکل انجام دهند. به همین دلیل لازم است شرکت‌ها برای موفقیت بیشتر با انواع چارت سازمانی واحد بازاریابی آشنا شود و بهترین را انتخاب کنند.
در این مطلب نگاهی داریم به انواع چارت سازمانی واحد بازاریابی و اینکه چگونه شرکت‌ها می‌توانند ایده‌آل‌ترین نوع را با توجه به نیازهای خود انتخاب کنند.
چارت سازمانی چیست؟
چارت سازمانی یک نمودار تصویری از یک شرکت است که توصیف می‌کند کارمندان چه کارهایی انجام می‌دهند، به چه کسانی گزارش می‌دهند و نحوه تصمیم‌گیری در سازمان چگونه است. ساختارهای سازمانی می‌توانند از عملکرد، بازارها، محصولات، جغرافیا یا فرایندها به عنوان راهنمای خود استفاده کنند و در کسب و کارهایی با اندازه‌های مختلف استفاده شوند.
شاید به عنوان یک کسب و کار کوچک احساس کنید نیازی به ساختار سازمانی ندارید ولی اگر تجارتتان را توسعه دهید، محصولات بیشتری تولید کنید، منابع انسانی بیشتری استخدام کنید و هرگونه تغییر دیگری ایجاد کنید، کنترل کسب و کارتان بدون وجود چارت سازمانی دشوار خواهد بود.
به طور خلاصه چارت سازمانی مانند نقشهای است که به سادگی نحوه کار شرکت شما و سازماندهی نقشهای آن را توضیح می‌دهد.
سازماندهی واحد بازاریابی
روش‌های زیادی برای سازماندهی تیم بازاریابی وجود داد. این ساختارها می‌تواند عملکردی باشد و بازاریاب‌ها را بر اساس نظم گروه‌بندی کند یا به شکل مقطعی باشد یعنی بر محصول، مشتریان و منطقه جغرافیایی خاصی متمرکز باشد. قبل از انتخاب بهترین چارت سازمانی شرکت خصوصی لازم است تا به سوالاتی که در ادامه مطرح می‌شود، پاسخ دهید.
- واحد بازاریابی شما چه اهدافی دارد؟
- عملکرد اصلی تیم بازاریابی شما چیست؟
- تیم بازاریابی شما چگونه از سازمان پشتیبانی می‌کند؟
- چند محصول و خط تولید دارید؟ آیا این محصولات در آینده تغییر می‌کنند؟
- مشتریان هدف شما چه کسانی هستند؟ نیازهای آنها چگونه است؟
بعد از پاسخ دادن به این سوالات لازم است شناخت درستی از انواع ساختار سازمانی داشته باشید تا بتوانید مناسب‌ترین را انتخاب کنید. اینکه انتخاب برعهده شما گذاشته شده است به دلیل منحصر به فرد بودن هر شرکت و سازمانی است. مهم است ساختاری را بسازید که به بهترین وجه نیازهای سازمان شما را پشتیبانی کند.
انواع ساختار سازمانی واحد بازاریابی
تحقیقات نشان می‌دهد که اساس چارت سازمانی واحد بازاریابی در حال تغییر است. در شکل جدید ساختارها، تمرکز اصلی روی مشتری است و اینکه چطور رضایت آنها حفظ شود. در واقع در جدیدترین چارت‌های سازمانی واحد بازاریابی به کیفیت برقراری ارتباط با مشتریان تمرکز شده نه بر افزایش حجم مشتریان.
در ادامه به طور مختصر انواع چارت سازمانی را بررسی خواهیم کرد.
مدل تجربه مشتری (Customer Experience Model)
در اولویت قرار دادن مشتری امروزه در بازاریابی اهمیت بسیاری دارد، به همین دلیل است که برخی از سازمان‌ها با ساختار مشتری‌مدار حرکت می‌کنند. مدل تجربه مشتری یکی از بهترین گزینه‌ها برای واحد بازاریابی است. به طور معمول شرکت‌هایی که خدمات‌دهی می‌کنند، با استفاده از این نوع چارت سازمانی بهترین بازده را خواهند داشت.
در مدل CXM همه چیز بر پایه مشتری است. آنچه اهمیت دارد نحوه جذب، تعامل، تبدیل و نگهداری مشتریان است. این مدل شامل روش‌های مدیریت برند و آگاهی از چگونگی تعامل مشتریان با شرکت‌های مشابه است.
مدل تجربه مشتری
نمونه‌ای از چارت سازمانی مشتری‌مدار را در ادامه می‌بینید.
چارت سازمانی مشتری‌مدار تیم بازاریابی
اگر از چپ به راست این نمودار را دنبال کنید متوجه می‌شوید که تبدیل مشتری تا زمانی که مشتری شرکت را پیدا نکند، امکان‌پذیر نیست. به همین ترتیب، مشتریان تا زمانی که واقعاً تبدیل نشوند، نمی‌توانند حفظ شوند.
این مدل چارت سازمانی واحد بازاریابی به تیم امکان را می‌دهد تا بر روی اهدافی که عهده‌دار آن هستند متمرکز بمانند و اطمینان حاصل کنند که هر منطقه از این چارت به درستی هدایت می‌شود. در ساختاری مانند نمونه بالا، هر گروه شامل مهارت‌های لازم برای ارائه فعالیت‌های بازاریابی خاص در جهت جذب و نگهداری مشتریان است و تمام تمرکز بر این است که اعضای تیم همکاری نزدیک با هم داشته باشند.
مدل عملکردی (Functional model)
یکی از رایج‌ترین انواع چارت‌های سازمانی نوع عملکردی است. در این مدل یک سازمان را بر اساس عملکردهای شغلی تقسیم می‌کنند. به عنوان مثال افراد مرتبط با فروش در یک بخش، افراد مرتبط با بازاریابی در بخش دیگر و افراد مرتبط با خدمات مشتریان در گروه سوم دسته‌بندی می‌شوند.
اگر چارت سازمانی مختص بخش بازاریابی باشد در بالای چارت مدیر ارشد بازاریابی قرار می‌گیرد که بر عملکردهای مختلف بازاریابی نظارت خواهد کرد. بخش‌های دیگر می‌تواند شامل بازاریابی دیجیتال، بازاریابی محصول، بازاریابی محتوا، روابط عمومی، ارتباطات شرکتی و سایر موارد باشد. اعضای مختلف تیم که وظایف خاصی دارند در هر کدام از این زیر گروه‌ها قرار می‌گیرند.
نمونه چارت سازمانی تیم بازاریابی بر اساس عملکرد در ادامه می‌بینید.
چارت سازمانی تیم بازاریابی بر اساس عملکرد
این چارت سازمانی مدل عملکردی به راحتی همراه با رشد سازمان قابل تغییر است. افراد با مهارت‌های مشابه در یک گروه قرار می‌گیرند و سبب ایجاد تخصص در آن بخش خواهد شد. در واقع با استفاده از این ساختار سازگاری در آن نوع کار ایجاد می‌شود. در هر بخش چارت، اعضا بدون تداخل کاری با سایر بخش‌ها، نقش خود را مستقل و سریع انجام می‌دهند در عین حال همکاری متقابل بین آنها وجود دارد. البته ممکن است گاهی یک خلا کاری بین بخش‌های مختلف اتفاق بیفتد و سبب شود تا فعالیت‌های بازاریابی مختلف در یک راستا قرار نگیرند.
مدل مبتنی بر بخش (division-based model)
در مدل بخش‌بندی تمرکز روی بخش‌ها است. این نوع چارت سازمانی واحد بازاریابی معمولا در شرکت‌های بزرگ مورد استفاده هستند. بخش‌بندی می‌تواند بر اساس منطقه جغرافیایی، نوع تولید (محصول)، مشتریان و موارد دیگر باشد. ممکن است هر بخش خود به طور مستقل نیاز به چارت سازمانی مجزایی داشته باشد و با این ساختارها بخش مورد نظر به طور مجزا اما برای سازمان اصلی فعالیت می‌کند.
هر چند که این خودمختاری بخش‌ها باعث سرعت عملکرد می‌شود ولی گاهی ناکارآمدی ایجاد می‌کند که نتیجه عدم برقراری ارتباط بین ساختار بخش‌های مختلف است. البته گاهی رقابت هم سبب ایجاد مشکل خواهد شد.
ساختار بخشی مبتنی بر محصول (Product-Based Divisional Structure)
این نوع چارت سازمانی برای سازمان‌هایی با چندین محصول ایده‌آل است. شرکت‌هایی که چند خط تولید ارائه می‌دهند ممکن است تیم‌های بازاریابی اختصاصی برای هر یک از آنها داشته باشند. هر محصول تیمی متشکل از متخصصان بازاریابی را در اختیار دارد که می‌توانند در هر زمان و مکان مورد نیاز آن را به طور موثر تبلیغ کنند.
ساختار بخشی مبتنی بر محصول
در این ساختار، استراتژی صرفا مبتنی بر محصول است و در صورت انتخاب آن به عنوان چارت سازمانی واحد بازاریابی، حواستان باشد که مشتری و ارزش‌های اصلی سازمان را فراموش نکنید.
نمونه چارت سازمانی بخشی مبتنی در محصول در ادامه آورده شده است.
چارت سازمانی بخشی مبتنی در محصول
ساختار بخشی مبتنی بر جغرافیا (Geographical Divisional Structure)
سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ که در چندین کشور مختلف فعالیت می‌کنند نیاز دارند تا از چارت سازمانی مبتنی بر جغرافیا استفاده کنند. در این مدل بازاریابان باید تاکتیک‌های خود را بر اساس مخاطبان منطقه جغرافیایی خاص و نیازهای آنها بومی کنند. این مدل به بخش‌های هر منطقه استقلال می‌دهد تا فعالیت‌های خود را به سرعت و منطبق با شرایط موجود پیش ببرند. در امدل مبتنی بر جغرافیا یک تیم بازاریابی مرکزی وجود دارد که زیر بخش‌ها را مدیریت و هماهنگ می‌کند. نمونه‌ای از چارت سازمانی بخشی مبتنی بر جغرافیا را در ادامه می‌بینید.
چارت سازمانی بخشی مبتنی در محصول
ساختار مبتنی بر فرایند (Process-Based Structure)
ساختارهای سازمانی مبتنی بر فرایند، حول جریان فرایندهای مختلف سازمانی مانند تحقیق و توسعه، جذب مشتری و ارائه سفارش طراحی می‌شوند. برخلاف ساختارهای کاربردی در این نوع چارت سازمانی علاوه بر نحوه فعالیت منابع انسانی، نحوه تعامل آنها هم در نظر گرفته شده است.
ساختار مبتنی بر فرایند
اگر از چپ به راست به چارت بالا نگاه کنید متوجه خواهید شد که فرایند جذب مشتری نمی‌تواند شروع شود تا زمانی که شما یک محصول کاملاً پیشرفته برای فروش داشته باشید و تا زمانی که مشتریان وجود نداشته باشد و سفارشی برای محصول شما ثبت نشود، نیازی به ارائه محصول نخواهد بود. مثال از این مدل در پایین می‌بینید.
چارت سازمانی مبتنی بر فرایند
مدل ترکیبی
در بیشتر موارد سازمان‌ها از مدل هیبرید چارت سازمانی برای واحد بازاریابی خود استفاده می‌کنند. آنها مدل‌های مختلف را با هم ترکیب کرده و مدلی بر اساس نیاز خود و سازمانشان ایجاد می‌کنند.
کدام مدل بهترین چارت سازمانی واحد بازاریابی است؟
چارت سازمانی کلید اصلی قرارگیری در مسیر رسیدن به اهداف سازمانی است. این چارت نقشه راه را نشان می‌دهد. انواع ساختار سازمانی واحد بازاریابی، دید واحدی به‌به تیم‌های بازاریابی می‌دهد تا کار مداوم و مفید داشته باشند.
انتخاب ساختار تیم بازاریابی مناسب برای یک شرکت با شناسایی چگونگی فعالیت شرکت آغاز می‌شود.
- شرکت‌هایی که خدمات ارائه می‌دهند می‌توانند بر روی مدل تجربه مشتری تمرکز کند. در این حالت نظریات و تجربیات مشتریان شرکت را به سمتی هدایت می‌کند که رضایت بیشتری برای آنها فراهم کنند.
- شرکتی که محصولات باارزش بالا می‌فروشد باید بر روی مدل مبتنی بر محصول تمرکز کند. آنها اغلب مشتری کمتری دارند که البته پول بیشتری خرج می‌کنند.
- شرکت‌هایی که خریداران ثابت دارند باید بر روی بازاریابی محصول تمرکز کند.
- شرکت‌هایی که بین‌المللی هستند یا حوزه وسیعی را پوشش می‌دهند باید بر روی مدل مبتنی بر جغرافیا تمرکز کنند و بتوانند محصول خود را منطبق با نیازهای هر منطقه تبلیغ کنند.
- شرکت‌هایی که از مجموعه متنوعی از کانال‌ها و رسانه‌ها استفاده می‌کنند بهتر از از مدل مبتنی بر عملیات استفاده کنند.
برای دانلود انواع تمپلیت‌های چارت سازمانی واحد بازاریابی کلیک کنید.
به عنوان سخن آخر
فراموش نکنید آنچه که اهمیت صد چندانی دارد وجود منابع انسانی متخصص است که بتوانند در این چارت‌های سازمانی به بهترین نحو نقش خود را ایفا کنند. برای جذب نیروی متخصص در موقعیت‌های مختلف شغلی در چارت سازمانی واحد بازاریابی خود می‌توانید از خدمات منابع انسانی رسا کمک بگیرید.
آیا شما هم از چارت سازمانی در شرکت خودتان استفاده می‌کنید؟ کدام مدل برای شما کاربردی‌تر بود؟ اگر مدل خاصی را استفاده کردید یا مدلی متناسب شرکتتان ساخته اید، باعث افتخار است تا تجربیاتتان را با ما به اشتراک بگذارید.
ثبت ديدگاه