بسیاری از صنایع در مصاحبه‌های شغلی به سوالات مختلف تکیه می‌کنند تا بتوانند از طریق آنها مدیران استخدام را در شناسایی بهترین کاندیداهای شغلی کمک کنند.
رایج‌ترین سوالاتی که مصاحبه‌کنندگان برای مصاحبه استخدامی استفاده می‌کنند در سه دسته سوالات فنی، رفتاری و روانشناسی قرار می‌گیرند.
در این مقاله می‌خواهیم نمونه سوالات روانشناسی مصاحبه استخدامی با جواب مناسب را برایتان بررسی کنیم تا با آمادگی بهتری در مصاحبه حاضر شوید. اینکه بدانید قرار است در مصاحبه حضوری چه نوع سوالاتی بپرسند، به شما کمک می‌کند پاسخ‌های بهتر و موثرتری را بدهید.
اما قبل از پرداختن به سوالات روانشناسی در مصاحبه و جواب آنها، بگذارید بگوییم در کدام مصاحبه‌ها از این سوالات استفاده می‌شود.
پیشنهاد مطالعه : سوالات مصاحبه مدیریتی + جواب
انواع روش‌های مصاحبه استخدامی (حضوری)
روش‌های زیادی برای مصاحبه استخدامی حضوری وجود دارد که ما در این بخش به چهار مورد که بیشترین کاربرد را دارند اشاره می‌کنیم:
۱) روش مصاحبه حضوری در بانک‌ها و شرکت‌های دولتی
روش جذب نیروی کار در شرکت‌هایی که متقاضیان زیادی دارند، مانند بانک‌ها و شرکت‌های دولتی، به این صورت است که ابتدا آزمون کتبی برگزار می‌شود و معمولا سوالات آن از مباحث فنی و اساسی موردنظر سازمان طرح می‌شود. بعد از کسب نمره قابل قبول در آزمون کتبی، متقاضیان کار وارد مرحله مصاحبه استخدامی حضوری می‌شوند. سوالاتی که در این مرحله از مصاحبه می‌پرسند اغلب شامل سوالات روانشناسی و بررسی روانشناختی می‌شود. زیرا مشاهده رفتار مصاحبه‌شونده برای سازمان‌های دولتی دارای اهمیت است. بنابراین در سازمان‌های دولتی یا بانک‌ها قرار مصاحبه دارید باید بسیار سنجیده رفتار کنید.
۲) برگزاری جلسه مصاحبه با حضور سه مصاحبه‌کننده
در این روش از مصاحبه حضوری، سه مصاحبه‌کننده به صورت همزمان در جلسه حضور دارند و هر کدام به سوال پرسیدن در یک زمینه می‌پردازند؛ در این جلسه سوالات فنی، رفتاری و روانشناسی پرسیده می‌شود. شخصی که مسئول بُعد روانشناسی مصاحبه است معمولا صحبتی نمی‌کند و فقط نقش مشاهده‌گر را دارد.
البته بهتر است که با پرسیدن چند سوال و انجام آزمایشاتی، این بررسی دقیق‌تر انجام شود تا خطای مشاهده کم باشد. یکی از ایراداتی که این نوع مصاحبه دارد این است که معمولا مصاحبه‌شونده با حضور سه نفر استرس می‌گیرد و هول می‌کند. به طور کلی، باید فضای جلسه مصاحبه آرام و مناسب باشد تا متقاضی کار در فضایی به دور از استرس مازاد بتواند مصاحبه موفقی داشته باشد.
۳) نتیجه تست‌های شخصیت‌شناسی در مصاحبه
علاوه بر مصاحبه حضوری، اغلب مدیران استخدام از شما درخواست می‌کنند نتیجه تست‌های شخصیت‌شناسی که انجام داده‌اید را در اختیارشان قرار دهید یا خود سازمان این تست‌ها را از شما می‌گیرد. آزمون MBTI، NEO، DISC و ۵Big از معروفترین آزمون‌های شخصیت‌شناسی هستند. این تست‌ها دید و ذهنیت بهتری در اختیار کارشناسان منابع انسانی قرار می‌دهند اما معایبی هم دارند که برخی از مدیران منابع انسانی آنها را رد می‌کنند.
هنگام حضور در جلسه مصاحبه استخدامی توجه کنید که نباید از انجام تست‌های شخصیت‌شناسی زمان زیادی گذشته باشد، اگر بیشتر از چندماه گذشته باشد بهتر است از نتیجه آن در مصاحبه استفاده نکنید. این را به یاد داشته باشید که سوالات روانشناسی هم در این آزمون‌ها وجود دارد و بعضی از آنها دارای دروغ‌سنج نیز هستند.
۴) بهترین و متداول‌ترین روش انجام مصاحبه استخدامی
روشی که بهتر است و در اغلب مصاحبه‌های شغلی از آن استفاده می‌شود، این است که روش دوم را به صورت فرآیند اجرا می‌کنند. به این صورت که در مرحله اول مدیر منابع انسانی شرکت مصاحبه را انجام می‌دهد. در این جلسه معمولا اصول مربوط به روانشناسی و فرهنگ سازمانی و… هم بررسی می‌شود. در مرحله دوم مصاحبه فنی انجام می‌شود و در آخرین جلسه، مدیر شرکت مصاحبه را انجام می‌دهد. در نهایت با بررسی این سه جلسه مصاحبه تصمیم گرفته می‌شود که مصاحبه‌شونده دارای صلاحیت شغلی برای استخدام در موقعیت شغلی موردنظر است یا خیر.
حالا که درباره انواع روش‌های مصاحبه شغلی گفتیم بهتر است به سوالات روانشناسی به همراه ارائه نمونه‌ای از آنها بپردازیم.
نمونه سوالات روانشناسی در مصاحبه استخدامی به همراه جواب
سوالات روانشناسی معمولا از شما می‌خواهد که درباره نحوه واکنش خود را در برابر یک موقعیت خاص یا نحوه واکنش به موقعیت فرضی که توسط مصاحبه‌کننده ایجاد شده است، توضیح دهید. این سوالات به این دلیل طراحی می‌شوند که ویژگی‌های شخصیتی خاص و مهارت‌های نرم شما را که می‌توانند برای بهتر انجام دادن کارها مورد استفاده قرار گیرند، به مدیر استخدام نشان دهند.
از آنجا که بیشتر سوالات روانشناسی در مصاحبه حضوری از نوع موقعیتی هستند، معمولا برای پاسخگویی به سوالات می‌توان از تکنیک STAR استفاده کرد.
روش STAR تکنیک خوبی برای پاسخ دادن به سوالاتی است که نیازمند بیان یک مثال هستند.
استفاده از این تکنیک شامل چهار قدم است:
- موقعیت (Situation): وضعیت را باید شرح دهید. موقعیتی که مثال شما در آن شکل گرفته را دقیق توصیف کنید.
- وظیفه (Task): در مورد وظیفه‌ای که باید انجام دهید یا چالشی که باید بر آن غلبه کنید، توضیح دهید. اگر مسئله یا مشکل به‌خصوصی وجود داشته که در صدد حل آن بوده‌اید، آن را هم در این مرحله شرح دهید.
- عمل (Action): عملی را برای انجام کار یا حل آن چالش و مسئله انجام داده‌اید، شرح دهید.
- نتایج (Results): نتایج کارتان را توصیف کنید. مثلا اگر راه‌حل یا عمل شما منجر به حل مشکل، به سرانجام رسیدن وظیفه، افزایش فروش شرکت یا حل تعارضی شده، به آن اشاره کنید. سعی کنید «چگونگی» حل مشکل را با شرح دقیق عمل‌تان برای مصاحبه‌کننده روشن کنید.
حال چند نمونه از سوالات روانشناسی را با نمونه پاسخ برای آنها مرور کنید تا به شما در آماده‌سازی برای مصاحبه کاری موفق کمک کند:
۱. آیا می‌توانید در مورد وضعیتی بگویید که در آن برای حل یک مشکل باید خلاقانه فکر می‌کردید؟
مدیران استخدامی این نوع سوالات روانشناسی را می‌پرسند تا متوجه شوند که برخورد شما با حل مسائل و تفکر خلاق چگونه است. هر دوی این مهارت‌ها برای بیشتر مشاغل مهم هستند، بنابراین می‌توانید در حین مصاحبه شغلی این نوع سوالات را پیش‌بینی کنید. یکی از روش‌هایی که برای پاسخگویی به این سوال می‌توانید استفاده کنید، تکنیک STAR است. ابتدا موقعیتی را پیدا کنید که در آن مسئله‌ای را حل کرده یا خلاقیتی داشته‌اید.
نمونه جواب مناسب: “در شغل قبلی که سرپرست کودک بودم، یک دانش آموز دو ساله داشتم که حتی در هواس سرد از پوشیدن کاپشن در فضای سرد بیرون امناع میکرد. او به محض اینکه کاپشن را تنش می‌کردم زیپش را باز میکرد و آن را درمی‌آورد. بعد از چند روز که این اتفاق تکرار شد، تصمیم گرفتم کاپشن را برعکس تنش کنم طوری که زیپ آن پشت کودک قرار بگیرد. این روش جواب داد. دانش آموزم دوست داشت که بتواند دستان خود را به تن کند و اجازه می‌داد از پشت زیپ آنرا ببندم تا بتواند بازی کند.”
۲. اگر در حال انجام کاری باشید و یکی از همکارانتان تمرکزتان را بر هم بزند چگونه پاسخ می‌دهید؟
مدیران استخدام این نوع سوالات را می‌پرسند تا نه تنها نحوه و واکنش شما به انجام چندکار و ایجاد وقفه در کار را ببینند، بلکه می‌خواهند نحوه برخورد شما با همکارانتان را نیز بسنجند. این یک سوال فرضی است، اما هنوز هم می‌توانید از پاسخ به روش STAR استفاده کنید. هنگام پاسخ دادن دقت کنید که مثالتان به گونه‌ای باشد که هم نحوه انجام وظیفه و هم نحوه برخورد با همکارتان را در بر داشته باشد.
نمونه جواب مناسب: “اگر من در حال انجام کاری باشم و توسط یکی از همکارانم قطع شود، پاسخ من بستگی به نیاز همکار و فوریت انجام کارم دارد. اگر همکارم نیاز به کمک فوری داشته باشد و من وقت کافی داشته باشم، کار خود را کنار می‌گذارم و سعی می‌کنم به او کمک کنم. اما اگر او فقط یک سوال کلی داشته باشد یا فقط قصدش اعلام حضور باشد، از او خواهش می‌کنم فرصت بدهد تا کارم را تمام کنم و بعد از اتمام کار به او ملحق می‌شوم.”
۳. اگر با تصمیم سرپرستتان مخالف باشید، مخالفتتان را چگونه بیان می‌کنید؟
به دلیل دیدگاه‌های مختلف و روش‌های متفاوت کار، بعضی از درگیری‌های بین فردی در محل کار طبیعی و قابل انتظار است. در بین سوالات روانشناسی که در مصاحبه استخدامی پرسیده می‌شود، مدیران استخدام این سوال را می‌پرسند تا ببینند چگونه می‌توانید با اختلاف نظر فرضی برخورد کنید، آیا از حل تعارض و مهارت‌های بین فردی مناسب برای مدیریت چالش‌های عادی در محل کار برخوردارید یا خیر.
در پاسختان، حتما اقداماتی را که برای حل تعارض انجام می‌دهید را مشخص کنید تا نشان دهید دارای این مهارت‌ها هستید.
نمونه جواب مناسب: “اگر با تصمیمات و اقدامات سرپرستم مخالف باشم، پاسخ من کاملا به موقعیت بستگی دارد. مثلا، اگر سرپرستم تصمیمی بگیرد که مستقیما روی کار من تاثیر بگذارد و برای من منطقی نباشد، من حتما با او جلسه‌ای می‌گذارم و اطلاعات بیشتری در اختیارشان قرار می‌دهم و از نگرانی‌هایم با مدیرم صحبت می‌کنم. اما اگر تصمیم آنها مستقیما ارتباطی به کار من نداشته باشد، تمام تلاشم را می‌کنم تا به تصمیمشان احترام بگذارم و وقتم را صرف تمرکز بر وظایفم و اقداماتی که تحت کنترلم هستند، می‌کنم.”
۴. فرض کنید از شما خواسته‌اند تا به عنوان نماینده شرکت در رویدادی شرکت کنید که در آن هیچ‌کس را نمی‌شناسید. چه احساسی دارید؟
برخی از نقش‌ها نیاز به برونگرایی دارند، درحالی‌که برخی دیگر بر درونگرایی تکیه می‌کنند. اگر برای موقعیتی مصاحبه می‌شوید که در آن باید با افراد جدیدی دیدار کنید و اغلب به عنوان نماینده شرکت فعالیت می‌کنید، ممکن است مدیر استخدام با پرسیدن این سوال بخواهد ویژگی‌های برونگرایی شما را بررسی کنید. زمانی که به این سوال پاسخ می‌دهید، نه تنها باید احساسی که در آینده برای انجام این وظیفه دارید را بگویید، بلکه باید نحوه برخوردتان در این رویداد را نیز توضیح دهید.
نمونه جواب مناسب: ” من در موقعیت‌های جدید پیشرفت می‌کنم که بتوانم با افراد جدید ارتباط برقرار کنم. من سابقه فروش دارم، بنابراین با افراد غریبع بسیار راحت هستم و می‌دانم چگونه می‌توانم سریع با همکاران تجاری شرکت ارتباط برقرار کنم. اگر به من فرصت داده شود که به عنوان نماینده شرکت در چنین رویدادی حضور داشته باشم، از قبل در مورد گروه‌ها، شرکت‌ها یا افراد شرکت‌کننده در رویداد تحقیق می‌کنم تا اطلاعات خوبی درباره آنها به دست آورم. بنابراین، می‌توانم مکالمات قوی و خوبی را شروع کنم تا ارتباطات مهمی برای سازمان ایجاد کرده باشم.”
۵. آیا رفتارهای وجود دارد که شما را تحریک (ناراحت) کند؟
هر فرد سلیقه‌ها و ترجیحات شخصی خود را دارد. هدف مدیران استخدامی برای پرسیدن این قبیل سوالات روانشناسی در مصاحبه این است که مطمئن شوند شما نه تنها مهارت‌های حرفه‌ای و تجربه مناسب برای انجام وظایف را دارید، بلکه از فرهنگ کاری مناسبی نیز برخوردارید. وقتی می‌خواهید به این سووال پاسخ دهید، صادق باشید، اما مکانیسم‌های مقابله‌ای را برای کنترل این تحریک (ناراحتی) خود ارائه دهید.
مدیران استخدامی درک می‌کنند که قرار نیست شما با همه چیز موافقت کنید یا همه کارهایی که همیشه انجام می‌دهند را دوست داشته باشید، اما می‌خواهند مطمئن شوند که می‌توانید این چالش را به شیوه‌ای سازنده حل و مدیریت کنید.
نمونه جواب مناسب: ” من در دفتری کار می‌کردم که یکی از همکارانم کمی با فاصله از میز من ناخن‌هایش را روی میز خود کوتاه میکرد. من از صدای ناخن‌گیر متنفر بودم، بنابراین فقط هدفون را روی سرم می‌گذاشتم و به موسیقی موردعلاقه خود گوش می‌دادم. فکر می‌کنم همه ما بعضی اوقات از رفتار دیگران ناراحت می‌شویم، اما همه چیز به نحوه عکس‌العمل ما به این ناراحتی بستگی دارد. هر زمان که بتوانم خودم را از آن موقعیت حذف می‌کنم یا در صورت لزوم، مودبانه با دیگران صحبت می‌کنم تا با هم سازش کنیم.”
نکاتی برای جواب دادن به سوالات روانشناسی در مصاحبه استخدامی
از این نکات برای آمادگی بیشتر در مصاحبه حضوری استفاده کنید تا با موفقیت مصاحبه روانشناسی را پشت سر بگذارید و بتوانید در موقعیت شغلی موردنظرتان استخدام شوید.
- به خودتان زمان دهید: ایرادی ندارد نفسی بکشید و قبل از جواب دادن کمی فکر و تامل کنید. یک جرعه آب یا چای بنوشید تا ذهن‌تان آرام شود و بتوانید مثال مرتبط خوبی یادتان بیاید و آن را تشریح کنید.
- با آمادگی به جلسه بروید: این نوشته یادتان باشد. از همین حالا سوالات روانشناسی را مرور کنید و مثل مناسبی به ذهن خود بسپارید.
- از تکنیک STAR پیروی کنید: سوالات را با استفاده از روش STAR جواب دهید و مراحل آن در خاطرتان باشد. با کامل کردن هر مرحله از این تکنیک خواهید توانست یک مثال درست را بدون از دست دادن تمرکز و گم کردن نقطه اصلی شرح دهید.
- مثبت‌نگر باشید: پاسخ دادن به این سوالات نیازمند تمرکز روی اتفاقات ناخوشایند و حتی ناکامی‌ها در محل کار قبلی است. این موضوع نباید باعث شود به دام منفی‌نگری سقوط کنید. بلافاصله بعد از طرح موضوع منفی بروید سراغ چگونگی حل مسئله و نتایج مثبتی که از طریق آن حاصل شده است.
- صادق باشید: به سوالات روانشناسی صادقانه پاسخ دهید. مثلا، اگر مصاحبه کننده از شما می‌خواهد درباره زمانی بگویید که چالش تیمی را حل کرده‌اید، تامل کنید، اگر تجربه مشابه نداشته‌اید، توضیح دهید که اگر در موقعیت مشابه قرار بگیرید و فرصت داشته باشید چه کار می‌کنید.
- هدف را بشناسید: اغلب اوقات، هدف مصاحبه روانشناسی این است که ببینند آیا مهارت‌های نرم لازم برای انجام وظایف کاری خود را دارید و با اعضای تیم و سازمان هماهنگ هستید یا خیر. مهارت‌های لازم را مرور کنید و قبل از حضور در جلسه مصاحبه، درباره فرهنگ شرکت اطلاعاتی به دست آورید تا به شما در تهیه پاسخ‌های مناسب کمک کند.
- آرامشتان را حفظ کنید: در نهایت، آرامش خودتان را حفظ کنید؛ پاسخ به برخی از سوالات احتمالا چالش برانگیز باشد، این یک تاکتیک است تا ببینند زمانی که تحت فشار هستید چگونه پاسخ می‌دهید. تمام تلاشتان را برای حفظ آرامش و ارائه یک پاسخ متفکرانه بکنید. قبل از پاسخ دادن نفس عمیق بکشید و به پاسختان فکر کنید.
امیدواریم این مقاله به شما کمک کند تا با آمادگی بیشتری در مصاحبه‌های روانشناسی حاضر شوید. اگر تا به حال در مصاحبه‌های رواشناسی شرکت کرده‌اید و سوالات دیگری از شما پرسیده‌اند آنها را در کامنت برای ما بنویسید. همچنین اگر برای سوالات مطرح شده پاسخ‌های دیگری دارید، منتظر خواندن پاسختان هستیم.
خیلی عالی بود
عالی بود ممنون
ساخت یک رزومه کاری حرفه ای چقدر میتونه تو روند مصاحبه شغلی تاثیر گذار باشه؟ یعنی اینکه فرد استخدام کننده ببینه رزومه خوب داریم و از لحاظ روانی مصاحبه روان تری رو با کارجو داشته باشه..
سلام و احترام
این که رزومه فرد چقدر میتونه در روند مصاحبه استخدامی فرد تاثیر داشته باشه بستگی زیادی به فرد مصاحبه کننده و همچنین افرادی داره که رزومه ها رو بررسی می‌کنند.
افرادی که بار بررسی کردن رزومه ها رو به دوش میکشند در هر حال از سلیقه خودشون هم به صورت ناخودآگاه استفاده می کنند. اگر هم تجربه کافی در زمینه منابع انسانی داشته باشند که این بحث مقداری کمرنگ تر میشه.
فارغ از این که چه کسی رزومه شما رو بررسی میکنه، تدوین رزومه استخدامی یکی از اقدامات انجام شده توسط شما هستش و پیشنهاد میشه که تمام اقدامات رو با توان حداکثری انجام بدین. پس در نهایت تهیه رزومه مناسب یکی از امور مسلم هستش.